Monday, November 9, 2009

Unud Ugat sin Bunuh-CONCLUSION


In manga parkalah nasabbut natuh ha babah ini amuna in kasabab-sababan bang maytah mataud bunuh ha hulah.

Ampa in bunuh kamasulan dih yan mapuhpuh bang bukun da isab hilabay bunuh. Hatiniya in ubat sin bunuh amura in kabugaan iban kalisu-an natuh, bunuh da. Amura isab ini in baytah sin Qur'an Mahamulliya kaatuh muslimeen. Piyanglangan in bunuh bang bukun ha kaadilan, sumagawah piyangdaakan bang ha dan sin Tuhan.

Muna-muna maytah in kitaniyu Muslim humuwat-huwat dihilan sin Kafir Kasanyangan atawa Kamahardikaan? Maytah labi pa in lasa sin kuffar ha pamarinta nila daing sin lasa sin Muslimin ha Islam niya? Maytah dih magpika in kuffar misan mamunuh million manusiyah bang man makadihil kunuh ‘freedom’ pag-ubus in kitaniyu Muslim dih tumulahad hasupaya maka-pasampay sin pag-iman?


Why do kafirs proudly spread democracy by missiles and bombs while Muslims are ashamed and defensive when told that sword was used to spread Islam?

Nastaghfirullaha Wanatu-bu Ilayh Innahu Huwal Ghafu-rur Raheem.

Friday, November 6, 2009

Unud Ugat sin Bunuh-INDIVIDUAL

9. INDIVIDUAL - subay natuh mara- in pangadjih sin kamaasan amuin ammal niya "AMUNA AKU AMUNA SIYA." Dih da tuud ini maglagi kitab mataud bassahun, dih na mag-guna diploma dauhatun atawa taud sin aammalun. In dumagbus dain di, bang biyah diin in pangatud ta pa pagkahi ta, sarih dih biyah da sin pangatud ta ha ginhawa baran ta. Unu-unu in kakasihan atawa kabuhih sin jantung amura in kikitah niya.

In sabab ini amuna in sabunnal unud ugat bang maytah aun bunuh magta-iban. Bang misan magdagmit da kuman, kananaman natuh in kasilasa pa pagkahi manusiyah. Mahunit kitaniyu dugalan kansiyu-siyu pasal maka-una in ulung iban panghati natuh kanila.

Maka-iyan na kita misan hisiyu manusiyah, biyah da san isab katuh. Mahalgah da kaniya in ginhawa baran niya biyah da katuh, anak da sin maas nila biyah katuh, taymanghud da sin kaibanan biyah katuh, amah iban inah da sin kaibanan biyah katuh, nakurah da sin kaibanan iban raayat da biyah katuh.

Misan pa in satruh iban misan pa in kafir naglalagi ra isab hidayat iban rahmat si Tuhan biyah katuh. Pila na in taud sin satruh nahinang natuh bagay, pila na in taud sin kafir kaingatan natuh nahinang da Muslim ha hulah, Mataud na. Mataud in naka-taymah hidayat parahal in maksud piya-hulah mamunuh iban mamindahi sin agama natuh. Tuhan in labi maka-ingat iban panday-pandikal ha pakaradjaan sin ipun niya.



Iban tumtumun natuh misan pa biyah diin in bayah natuh malawah in bunuh, dih da kitaniyu makaliyu ha kabayaan iban hikmat sin Tuhan. Hatihun natuh marayaw, misan pa bunuh na, kiya-lalangkapan da siya sin Rahmat sin Allahu Rabbul A-lameen. Ampun ampun in nagparman "Inna Rahmatiy Wasi’at Kulla Shay' ".

Unud Ugat sin Bunuh-CULTURE

8. CULTURE - nahinang da isab problema in pagbantug natuh ha tau maisug. Nakalanduh isab sambil kiya-iingatan natuh nakabunuh iban naka-laug na bantugun natuh naman. Hitapuk pa sin kauman, hipamugah pa sin kaibanan. Baugbugan pa kamasulan.

Mataud isinalkah ha Lupah Sug ha tungud ini. Pasal “In magbunuh magtaymanghud, hadis sin Nabi SAW, halaum nalkah da karuwa-ruwa misan pa in nabunuh.” Pasalan salih da in niyat karuwa, mamunuh da taymanghud. Pila na nyawa in kiyala-ugan, bukun na sakad duguh in kyalangpasan.


Ampa in isug sabunnal biyantug halaum sin Qur’an amuin dih mamuhingah taymanghud. In hambuuk anak hi Apuh Adam (AS), natawag maisug pasalan walah imatu ha taymanghud.

Bang natuh bandingun maraw in magpamunuh taymanghud amu tuwih in bugaan. Hangkan da isab bang satruh na sin agama iban hulah in atu mabugah na in manga nag-iisug isug ha hulah. Atas gumapih ha tiranan sin satruh hasupaya nila mahinang tuud bagay laggah.

Unud Ugat sin Bunuh-EDUCATION

7. EDUCATION - subay in manga tau salama-lama buta ha kasabunnalan atawa ha jimajatu ha hulah. Subay in akkal pikilan iban pangiskul nila dih maka-untayaw pa kataasan iban kasawahan. Pasalan bang in raayat ‘enlightened’ kamatauran laung sin anggalis , mapinda na sadja in ‘staus quo’ atawa kahalan sin hulah, mapinda na sadja in pagparinta. Pasal dih na marupang in raayat iban wayna mabayah dupangun.

Di na ha ini sumud in kapandayan sin manga tau ha-lul akkal bang biyah diin in hika-usal sin ‘education’ hipamunuh. In secular curriculum nila yan kulang-labi biyah ha ini in design. Hidjatul nila yan hasupaya:

7.1. Hasupaya Humukah in gaugut sin Muslim pa Qur’an niya. Kiya-iingatan nila yan saka-inu in Muslim gima-gayunggung ha Quran dih nila mara-ug.

7.2. Hasupaya Kalupahan sin Muslim in awal nila iban salsila nila. Pasalan in tau dih maingat sin salsila nila tantu maluhay na laungun. Hangkan ini walah hinduh maraw ha iskul in salsila sin Lupah Sug, misan ha hulah natuh pa. Ampa in salsila sin Lupah Sug salsila sin pagtuhan, salsila sin ka-Islam, salsila sin pag-jihad. Bukun ordinary story sadja.

7.3. Hasupaya madugaing atawa masilang ha pangannal sin Muslim in pag-agama niya iban pag-parinta niya. Hatiniya mataymah na sin Muslim jukup na in agama ha masjid sadja bukun ha pag-parinta sin hulah. Ampa in agama Islam kahatihan natuh, in agama iban pamarinta dih mabutas.

7.4. Hasupaya mataymah sin Muslim in ilmuh usaha malagguh, bukun na ibadat munamuna. Hikabin na in ilmuh dih hika sin biyah na sin pag-pangadjih agama iban Qur’an.
Alhamdulillah, Magsukul pa Tuhan, nagpaka-bawih da kitaniyu bang umummul na. Sumagawah in huling batah subay natuh ipatun marayaw ha pagtuhan iban pag-agama Islam.

7.5. Hasupaya pangadjih pagdunya na sadja in maharap sin Muslim saka-inu nag-iiskul halaum sin 16 tahun in babah niya. Mahang na ha stage ini in maka-niyat pa mag-iskul karnah sin agama niya. Kamatauran in niyat hasupaya “mabiyah sin katan.” In guwah niya, lasa pa dunya in maayuput natuh agad way na akhirat , pasalan ‘unu-unu in na-niyat amura in makawah.” Hadis sin Nabi SAW.

Kamata-uran katuh iyuk sin pamunuh ‘education’ ini, bunnal mataud da isab in walah.


Ha jaman natuh ini, aun pindahan maniyuh-tiyuh pa karayawan in dagan sin education ha hulah. Pasalan sin pagtawagun nila 'terrorism' iban sin bugah sin parinta mautung sin laung nila 'terrorists' in manga kabataan ha hulah, Iyayuput na sin parinta bihaun in ka-madrasahan natuh amuin malugay nila na piyasasaran. In makasusa, nahinang kaagi pulitik in dimagbus sin pag-ayuput sin ka-madrasahan ini. Ha Lupah Sug muna-muna agad wayruun panghati sin manga ka-ulamaan sin pasalan ini iban walah da isab timaud in manga ulamah kamatauran.

Yari in video pandugahan natuh marayaw:


Unud ugat sin Bunuh-SOCIAL

6. SOCIAL - subay mapinda in kuli-bahasa iban pangaddatan sin kitaniyu hasupaya maluhay na sin satruh bunuun. Diy na in sabab bang maytah kimanat in illegal drugs, timaud in alak iban na sin katan hikahukah natuh daing ha agama Islam.

Sugpat da isab ini iban ‘economic’ pasalan ha manga nag-uusaha bukun halal damikkiyan, bang madunya in kauman mataud da isab hikadagang. Ha manga nagkakagunahan magbugit altah bang eleksyon na, subay ra isab in usaha bukun daing ha hulas sangsah bat da in pilak misan hibugit kulang da halgah.

Bang marayaw in hulah, dih maka-usaha malagguh in manga ini. Iban bang makusug masi in pagtuhan sin raayat tantu mahunit nila bunuun.

Mataud 'social factors' dih pagkananaman sin kitaniyu muslimeen in inut-inut na nahinang natuh pangaddatan. Ha ka-iskul iskulan, ha pamaybayan, ha katabuh-tabuan mataud na dahan natuh in bukun na dahan ka-islam.

Tumtumun natuh hambuuk tandah sin bal-bangsa in hulah,aun adat iban pangaddatan nila amuin masi-masi limalantup daing ha masa pa masa.

Yan da mataud video biyutang sin manga katawtaymanghuran iban kaanakan natuh pa YouTube kapamandugahan sin kitaniyu muslimeen. Dih natuh naa hibutang di ha blog.

Unud Ugat sin Bunuh-ECONOMY

5. ECONOMY - in hulah natuh dayahan. Hasupaya in kaistah-istaan ha dagat natuh fishing boat nila na sadja in magkawah subay way na raayat natuh maka-palaud. Iban hasupaya in raayat salama-lama na sadja ha kamiskin, subay in gimba higad iban laud sin hulah masi-masi dih kapag-usahan.
Hatiniya biyah kalis duwa sulab in bunuh diy ini. Naka-usaha na sila, nag-kamiskinan pa kitaniyu. Damikkiyan, in manga tagdapu sin fishing boats nagbabayad da isab yan “protection”.

Ha jaman ini, yan in hulah natuh masi-masi piyangusahan sin manga satruh. Yan in 'oil exploration' ha dagat natuh.
Duwa ra in jumatu bang in 'oil exploration' yan successful, kumusug gamman in bunuh ha hulah atawa dih. Pasalan bang in Tausug dih makananam kasanyangan daing ha altah sin hulah nila, dih da sila karulan tuud magdapah-dapah sin oil sin Lupah Sug.

Yari pa in video sin pag-usaha nila yan ha hulah natuh:



Bang agarun in kakahinang sin manga oil companies ha Pilipinas, walah da dimayaw in kawman kiyabutangan sin usaha nila. Muramurahan isab hikarayaw ha hulah in 'oil exploration' ini.

Unud Ugat sin Bunuh- MILITARY


4. MILITARY - in hulah natuh training ground iban usaha dakulah sin manga sundalu. Duun na sila ma-promote iban duun na sila makatakaw malagguh budget. Jagahi niyu last quarter san sin tahun ( Oct-Dec) kamasulan in malagguh bunuh pasalan duun na ha waktu yan mag-audit iban mag-pass budget. Na, subay nila ma-iyan kiyapami biyah ha ini taud sin pungluh iban taud sin bomb in sin hasupaya kadihilan na isab. Maglalagguh in bunuh,maglalagguh da isab in budget allocation.


Lamud na ri bang mataud ‘reward iban ransom money’ pagpanayanam-nayaman.

Wayruun sabab bang maytah butawanan sin manga generals ha Manila in bunuh ha hulah natuh, bukun da sila misan in matubag muna-muna. Manga sundalu kailu ha frontline in maka-ulung amuin napugus na sadja simud pasalan kumaun da isab iban magpa-iskul da isab anak biyah katuh.
-------------
Yari aun video pasalan sin usaha bunuh yan:
 

Unud Ugat sin Bunuh - POLITICS

3. POLITICS - Amu ini kambal sin democracy. Marayaw bang pangdaih-daiun sah bang paisan bukun. Ha hulah natuh na kabakan in dark sides atawa weaknesses sin democracy. In panayam daindi ini mag maintain sadja sin 'status quo'. Mag-maintain bailiwick iban mang-agaw bailiwick.

In pag-maintain sin ‘status quo’ in dagbus niya biyah ha ini: subay in president president na sadja, subay in gubnul gubnul na sadja, in mayul mayul na sadja, subay in ‘barangay’ ‘barangay’ na sadja. Iban in labi tuud subay in mamumutu raayat mamumutu na sadja. Bang mabi in raayat subay bihun na sadja salama-lama. Kataan na in ma-plano hasupaya in ‘status quo’ ini dih mahagin. Maabut nila ini papagbunuun in daing ha hambuuk pa hambuuk tumpukan hasupaya dih na tuud umuntayaw in atu. Hangkan na hiluhalah sadja in kawman.

Tabuh iban panayam malagguh in hal pulitik ini. Kaingatan natuh na in lagguh sin dara-ugan di bulan-bulan, pilak mataud. In guwah niya amupa mahat da magkampung, misan in magtaymanghud maabut na magbunuh. Katilingkal Pilipinas amu pulitik ini in nakalarak sin hulah bukun ma-hat ha Lupah Sug.

Mahunit na mapinda in pitna sin pagpulitik ini pasalan daing ha ‘system’, iban daing ha kataasan in anud sin sakit. Saka-inu aun simasaud sin sakit ini ha hulah natuh wayruun na kasungan sin hulah pa marayaw.

Dih dumaug ha panayam ini bang dih mangayikit, dih maka-kayikit bang way sin. Dih makawah in budget sin bang dih dimihil percentage ha tau Manila, dih maka-maintain loyalty sin tau bang dih magbugit altah mataud, iban dih da isab butuhun sin raayat bang dih magdamak sin. ‘La Hawla Wala Quwwata illa Billahil ‘Aliyyil ‘Azeem.’

Misan hisiyu lumamud ha parkalah ini tu-nun na sadja babag sin system ini , misan hisiyu pa in magda-awa. Duwal bang siya magdagan way gastu iban way na pagbiy butu.

Hatiniya, misan kanakuraan sin hulah in muna-muna tanggung jawab sin problema ha hulah, lamud da isab in manga raayat.

Unud Ugat sin Bunuh-IDEOLOGY


2. IDEOLOGY - misan walah kiyapindahan in agama natuh, in pamarinta sin sultanate kiyaganti-an sin democracy. Aun daing ha manga kamaasan natuh timaymah ha ini, marayih ha pangannal nila marayaw daing ha sultanate pasalan makalamud na in raayat ha pagparinta. Bang pangdaih dai-un marayaw isab. Sumagawah walah da natunay in pamarinta kabayaan sin democracy, subay sadja election amuin duun na manjari mag-agaw kawasa. Iban duun na manjari magnakurah misan bukun nag-aagama.

In pamarinta democracy hi-klad sin Milikan ini laung hi Manuel L. Quezon laung niya “nalkah” tiyun niya iban sin pana-ibanan niya politician jaman nila. Marayaw pa kunuh in nalkah ini daing sin halaum pissukuh sin Milikan. Bang maytah in kitaniyu Tausug Muslimeen subay magad tumun sin “nalkah” sin manga kuffar, mahunit taymaun sin akkal.

Ampa in Milikan nakalanduh in lasa nila ha democracy. Kitah natuh na katan. Maabut nila limiyu upat pidjul alam dahun magbunuh in hulah bukun democratic. Sampay hulugan ibu bomb, tunawun in hulah iban bunuun in salaksah manusiyah, paghinangun nila. Hasupaya sadja hika-pamarinta in democracy nila. Nagtagnah daing ha Hiroshima iban Nagasaki ha Japan sampay na pa jaman natuh ini ha Afghanistan iban ha Iraq. Dih nakamu su-yan.

Bihaun yari na sila isab ha Lupah Sug. Sin haylaya 2009, biyaman nila in Lupah Sug sahbu kitaniyu nagsasambahayang Eidl Fitr. Yari in video sin pag-bomb:


Sakarang pa adlaw ini, walah da na-jail in nagdaak sin pag-bomb yan. Kalu ra isab dih na imisab in satruh himinang biyah ha ini ha susungun.

Muslim da san in mataud mahukaw hipag-bunuh in Agama niya Islam, masipug pa in kaibanan bang iyanun na ‘spread by the sword’, parahal daing ha Tuhan Rabbul ‘A-lameen pa in daakan hipamarinta in agama niya misan hilabay “by the sword”.

Unud Ugat sin Bunuh ha Hulah- RELIGION

Alhamdulillahi Wassala-tu Wassalam ‘Ala Rasu-lillah.

Salam kaniyu katan manga katautaymanghuran, kamagulangan iban kamaasan. Bunnal tuud sarang in taud problema ha hulah natuh ampa dagbus dih na maambat tugunan. Bunnal tuud subay kitaniyu makatabang misan da kuman pamikil maniyuh-tiyuh hasupaya masalassay iban mahusay in gumun ha pangannal sin kitaniyu.

Muna-muna subay natuh ha-tihun bang maytah aun bunuh ha hulah natuh. Ampa in manga kasabab-sababan subay natuh mabanding marayaw, hasupaya kitaniyu dih mahilu iban dih namayan mapaligut sin manghihilu katuh niyu amuin baytaan sin sabab bukun amu. Bang masawa katuh in problema masawa ra isab in solution. Ampa in manga kasabab-sababan amuna in manga ha babah ini:

1.RELIGION - daing tagnah asal aun satruh sin hulah natuh. Bunuh agama in piyag-tagnaan ayaw natuh kalupahan. walah ini nalawah sampay pa bihaun. Bang kitaniyu bukun Ummat Islam, bukun san bihan bungsi sin satruh katuh. Bang wayruun na umatu kanila daing katuh, malugay nila na san kitaniyu tiyummih.

Hangkan na ayaw kitaniyu mahagad iyanun sin sila “gun culture” kunuh atawa “culture of violence” in problema ha hulah natuh. Muna-muna sila in nagda iban timagnah sin bunuh ha hulah. Ubus bahasa bihaun kitaniyu na in problema.

In kabayaan sin manga satruh natuh yan kalis na sadja iban lahut atawa sa-pang in hipangatu sin Bangsa Sug kanila biyah ha Bud Dahu, ha Puh Patian iban ha Bud Bagsak. Huun nakahiluhalah da isab katuh in sinapang sah labi malagguh in kiyatabang. Iban in problema natuh ha ‘gun culture’ iban sin satruh dugaing. In katuh maytah magkahi in magbunuh, in sila maytah kitaniyu mahunit bunuun.

Sampay ‘peace’ bunga simud sin satruh bihaun, sah dih tuud yan imiyan ‘justice’. The Glorious Qur’an in 2:11-12 has warned us about “people who say they are peacemakers but who are in fact the enemy of peace.”

Ampa in bunuh agama ini salama-lama laung sin Nabi Muhammad (SAW). Kiyalamuran na sadja sin kaibanan 'issues' like poverty, human rights etc.. Sah yan da masi in bunuh agama ini matampal katuh niyu.

Parman sin Tuhan,”Dih kasulutan kaniyu in satruh ku iban satruh niyu saka-inu kamu dih magad kanila.” Damikkiyan in Nabi SAW nagpahati katuh hadis niya “aun daing ha ummat ku maabut sadja in adlaw kiya-mat masi-masi sila nag-aatubang iban kafir.” Pasalan dih da tuud humundung in saytan mamunuh ha anak-apuh Adam maabut sadja in adlaw kiya-mat.

In tandah sin sabab ini matampal iban dih na kapayluhan, sampay pa adlaw ini.

Yari in video nila kitaun natuh: